info@svg.reclassering.nl    +31 (30) 310 77 36

Alcoholmeter

De Alcoholmeter, een enkelband die via het zweet alcoholgebruik meet, wordt na een aantal succesvolle pilots nu landelijk ingevoerd. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid zal hiervoor een wetswijziging van het Wetboek van Strafrecht voorbereiden. De Alcoholmeter is een betrouwbaar controlemiddel gebleken voor de naleving van het alcoholverbod en helpt zo alcoholmisbruik, het plegen van misdaden en rijden onder invloed van alcohol te voorkomen.

“Veel geweldsdelicten worden onder invloed van drank gepleegd, zoals geweld bij het uitgaan, voetbal of in huiselijke sfeer. De Alcoholmeter is een effectieve manier om tot gedragsverandering te komen. Daarom wil ik dat de enkelband landelijk ingezet kan worden.” Dat zegt minister Grapperhaus.

Mensen die veroordeeld worden, kunnen als bijzondere voorwaarde een alcoholverbod opgelegd krijgen. Nu wordt de naleving hiervan gemiddeld twee keer per week door de reclassering gecontroleerd via een blaastest, bloed- of urineonderzoek. Het is daarmee nu een momentopname, waardoor het alcoholverbod tussentijd overtreden kan worden.

Op initiatief van de Stichting Verslavingsreclassering GGZ, het Openbaar Ministerie en het ministerie van Justitie en Veiligheid wordt daarom sinds 2017 de werking van de Alcoholmeter getest in pilots. Dat is belangrijk omdat de maatschappelijke schade van alcoholmisbruik, waaronder de inzet van politie en justitie en de schade door verkeersongevallen, op 2,3 tot 4,2 miljard euro per jaar wordt geraamd. Samen met de financiële gevolgen voor mensen door verlies van kwaliteit van leven en zelfs voortijdige sterfte loopt de maatschappelijke schade op tot 6,1 miljard euro.

Hoe werkt de Alcoholmeter?

De Alcoholmeter meet een fractie (ongeveer 1%) van de genuttigde alcohol die door de huid wordt afgegeven via zweet. Dit noemen we transdermale alcoholmeting.  

Bekijk hier het filmpje hoe de Alcoholmeter werkt

Resultaten pilot Alcoholmeter positief

Resultaten pilotjaar 2017

De Alcoholmeter kan helpen om alcoholmisbruik en het plegen van misdaden te voorkomen. Het lijkt een betrouwbaar controlemiddel voor de naleving van het alcoholverbod. De evaluatie van het eerste pilotjaar is afgerond. 

Op initiatief van de stichting Verslavingsreclassering GGZ, het Openbaar Ministerie en het ministerie van Justitie en Veiligheid is daarom besloten om in 2017 de Alcoholmeter op betrouwbaarheid, gebruiksgemak en effectiviteit te testen via een pilot in de eenheden Rotterdam en Oost-Nederland. In 2017 hebben 26 personen meegedaan aan de pilot, onder andere omdat deelname vrijwillig is of omdat ze al een enkelband droegen vanwege opgelegd elektronisch toezicht. De resultaten van het eerste pilotjaar moeten daarom met veel slagen om de arm geïnterpreteerd worden.

Eén van de 26 deelnemers heeft gedurende de periode van het dragen van de Alcoholmeter strafbare feiten gepleegd, waaronder mishandeling en verzet. Drie maanden na het afdoen van de Alcoholmeter is geen van de dragers die aan het onderzoek deelnamen, in aanraking geweest met de politie.

De dragers van de Alcoholmeter zijn positief over de effecten ervan. Ze waren zich meer bewust van hun afhankelijkheid van alcohol. Het vormde een goede stok achter de deur om niet te drinken. Dat effect bleef voor een deel van hen ook na van de draagperiode zichtbaar. Sommigen maakten zich zorgen over een terugval en wilden de Alcoholmeter langer dan 75 dagen dragen; het zou ze bij de Kerstdagen een zichtbaar excuus geven om niet te drinken. Bij vier dragers is waargenomen dat de werking van de enkelband – al dan niet bewust – is geprobeerd te hinderen. Zij kregen een waarschuwing of gesprek met de toezichthouder.  De deelnemers waren 97,5% van de tijd dat ze gecontroleerd werden op alcoholgebruik via de Alcoholmeter alcoholvrij.

Officieren van justitie en advocaten vinden de Alcoholmeter in het algemeen een goed instrument voor de controle op de naleving van het alcoholverbod. Voor officieren zijn de werking en de betrouwbaarheid belangrijke punten. Enkele advocaten plaatsten een kanttekening bij de inbreuk op privacy. Toezichthouders van de reclassering gaven aan dat ze meer zicht hebben op het drinkgedrag; ze kunnen dat aan de orde stellen tijdens de gesprekken met de cliënt, wat de begeleiding weer ten goede komt.

Klik hier voor de volledige evaluatie van de pilot Alcoholmeter 2017.

Klik hier voor een samenvatting van de evaluatie van de pilot Alcoholmeter 2017.

Resultaten pilotjaar 2018

De dragers zijn in het algemeen positief over de invloed van de Alcoholmeter. Zo geeft 74% van de dragers aan dat het dragen van de Alcoholmeter een positieve invloed heeft gehad op hun alcoholgebruik en de bewustwording daarvan. Daarnaast blijkt uit de metingen van de Alcoholmeter dat 71% niet heeft gedronken in de draagperiode, terwijl een deel van hen dat in principe wel mocht. Voor het totaal van alle dragers is op 92% van de dagen dat de Alcoholmeter is gedragen, géén alcohol gemeten. Ook na het dragen lijkt de Alcoholmeter positieve invloed te hebben op het drinkgedrag. Zo geeft 52% van de dragers drie maanden na het verwijderen van de Alcoholmeter aan in die drie maanden niet te hebben gedronken.

Het dragen van de Alcoholmeter lijkt eveneens een positieve invloed te hebben op het delictgedrag van de dragers. Dragers van de Alcoholmeter komen tijdens de draagperiode met 10% minder vaak in de politieregistraties voor dan de controlegroep die alleen urinecontroles ondergaat (51%). Dit verschil blijft bestaan drie maanden na het verwijderen van de Alcoholmeter dan wel na de periode van de urinecontroles (17% tegenover 52%).

Het grootste gerapporteerde nadeel van de Alcoholmeter is het formaat en daarmee het draagcomfort. De dragers vinden de Alcoholmeter te groot en te stug. Sommigen ervaren jeuk, geïrriteerde huid, of blauwe plekken. De leverancier van de Alcoholmeter zal daarom dit jaar een nieuwe band gaan testen.

Klik hier voor de evaluatie van de pilot Alcoholmeter 2018

Landelijke uitrol
Na afronding van het wetgevingstraject kan de landelijke implementatie van de Alcoholmeter van start gaan. Saskia Capello, directeur Verslavingsreclassering: “Wij zijn blij met de resultaten van het onderzoek, dit is een belangrijke uitkomst. De Alcoholmeter in combinatie met reclasseringstoezicht draagt bij aan een veiligere samenleving, de pilot laat zien dat dragers van een Alcoholmeter significant minder delicten plegen. De Alcoholmeter wordt al succesvol ingezet in het buitenland en nu ook in Nederland.”

Landelijke uitrol

Na afronding van het wetgevingstraject kan de landelijke implementatie van de Alcoholmeter van start gaan. Saskia Capello, directeur Verslavingsreclassering: “Wij zijn blij met de resultaten van het onderzoek, dit is een belangrijke uitkomst. De Alcoholmeter in combinatie met reclasseringstoezicht draagt bij aan een veiligere samenleving, de pilot laat zien dat dragers van een Alcoholmeter significant minder delicten plegen. De Alcoholmeter wordt al succesvol ingezet in het buitenland en nu ook in Nederland.”

Geweldsdelicten onder invloed alcohol terugdringen

Omvang en schade Drankmisbruik speelt vaak een belangrijke rol bij geweldsmisdrijven. In Nederland is 25% tot 50% van het geweld alcohol gerelateerd. Het kabinet wil het aantal strafbare feiten terugdringen dat met geweld worden gepleegd. Voorwaardelijke strafmaatregelen, zoals het alcoholverbod, dragen hieraan bij. Ze helpen herhaling te voorkomen van geweld en andere strafbare feiten onder invloed van alcohol. Ervaringen buitenland De Alcoholmeter is al succesvol toegepast in de Verenigde Staten (VS) en Groot Brittannië (GB) en nu ook in Nederland. In de VS heeft 78% van de deelnemers het programma alcoholvrij doorlopen. In GB is dit 92%. In Nederland was dit in het pilotjaar 2017: 97,5%. In 2018 was van alle deelnemers op 92% van de dagen dat de Alcoholmeter is gedragen, géén alcohol gemeten, terwijl een deel van hen dat in principe wel mocht omdat zijn geen alcoholverbod hadden maar verplichte of vrijwillige alcoholcontrole tijdens hun eclasseringstoezicht.