Toename toezichten met enkelband in 2018

Gepubliceerd: 11-06-2019

Het aantal verdachten en veroordeelden met een enkelband is het afgelopen jaar opnieuw gestegen. Elektronisch toezicht door middel van de enkelband is een beproefd aanvullend controlemiddel voor reclasseringstoezicht op delinquenten die terugkeren vanuit detentie.

Cijfers
Op een willekeurige dag dragen gemiddeld 700 mensen in Nederland een elektronische enkelband. In 2018 droegen bijna 4000 delinquenten een enkelband. Dit is een toename ten opzichte van 2017, toen ongeveer 3500 personen een enkelband droegen. De gemiddelde draagtijd van een enkelband was 80 dagen in 2018. Uit cijfers van de Reclassering en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) blijkt dat een enkelband in 2018 in ongeveer 97,5 procent van de gevallen bleef waar hij hoort: om de enkel van een drager. In 2018 hebben 101 personen in totaal 103 keer een enkelband gesaboteerd.

Stevig materiaal
97 van de 101 personen die hun enkelband hebben gesaboteerd, zijn opgespoord of hebben zichzelf gemeld, blijkt uit informatie van het Centraal Justitieel Incassobureau. De enkelband is van stevig materiaal gemaakt, maar wie een enkelband echt kapot wil maken kan dat doen. De band moet namelijk ook af kunnen als er sprake is van medisch ingrijpen. 

Overtredingen
Bij sabotage van de band en bij overtredingen van het gebiedsgebod- of locatieverbod wordt altijd opgetreden. Afhankelijk van de situatie wordt een opvolgingsprotocol gevolgd en wordt de politie ingeschakeld.

Wat is een enkelband?
De enkelband is een technisch hulpmiddel om de naleving van bijzondere voorwaarden te controleren en te ondersteunen. Het is dus geen vervanging van vier muren, maar een hulpmiddel binnen het reclasseringstoezicht. De enkelband kan worden ingezet om te controleren of iemand op afgesproken tijden thuis is, maar ook of iemand zich aan een eventueel opgelegd locatieverbod houdt. Met de GPS-enkelband kan iemand 24 uur per dag worden gemonitord, waardoor zijn gedrag (bijvoorbeeld, te laat komen op afspraken of onlogische routes naar werk) zichtbaar en bespreekbaar wordt. Bovendien gaat van een enkelband een preventieve werking uit: volgens toezichthouders overtreden enkelbanddragers minder vaak hun voorwaarden.

Wanneer?
Elektronische controle kan worden opgelegd in diverse fasen van een strafrechtelijk traject. Bijvoorbeeld bij een schorsing van de voorlopige hechtenis, bij een voorwaardelijke veroordeling of voorwaardelijke invrijheidstelling, als aanvullend controle instrument gedurende de re-integratie van een delinquent. Reclasseringsorganisaties houden dan toezicht. In driekwart van de gevallen gaat het om mensen die veroordeeld zijn voor een strafbaar feit. Bij de overige personen gaat het om een schorsing van de voorlopige hechtenis onder voorwaarden; zij worden verdacht van een strafbaar feit en mogen hun proces in beperkte vrijheid afwachten.

Wie beslist?
Aan het gebruik van de enkelband gaat een advies door de reclassering vooraf. De rechter, het Openbaar Ministerie (OM) of de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) beslist of iemand voorwaardelijk vrij komt met elektronisch toezicht. Een enkelbanddrager staat onder toezicht van de reclassering.

Techniek
Een belangrijk onderdeel van elektronische controle is de techniek. Uiteraard hecht ook de reclassering zeer aan een technisch stabiel systeem. De beschikbaarheid van het systeem is voor de reclassering van essentieel belang. De reclassering is dan ook blij dat de minister de recente verstoringen zeer serieus oppakt. Lees hier de brief die de 3 Reclasseringsorganisaties vandaag hebben gestuurd aan de leden van de vaste Kamercommissie Justitie & Veiligheid om een bijdrage te leveren aan het plenaire debat.  

Tot slot
De enkelband helpt de reclassering om de naleving van voorwaarden te controleren én gedrag bespreekbaar te maken en vervolgens te veranderen. Bovendien kan een gefaseerde terugkeer in de maatschappij met een enkelband gecontroleerd gebeuren. De enkelband is hierin al jaren een zeer behulpzaam en effectief instrument gebleken. De enkelband draagt bij aan het beheersen van risico’s, het beschermen van slachtoffers en het werken aan gedragsverandering bij dragers, dit alles om recidive te voorkomen.