Gevangen in Schuld

Ik ontwaak ruw uit een onrustige nacht. Een blik op de klok leert me dat het nog best vroeg is en ik gun mezelf nog wat sluimertijd. Maar veel rust is me niet gegund. Het is alweer druk op de veelplegerapp. Collega één meldt dat ze naar een verwijzersdag gaat en in de loop van de dag op kantoor verschijnt. Collega twee vindt ‘t nodig te melden dat ie vrij is vandaag en onbereikbaar. Ook collega's drie en vier melden zich. Collega vijf is vrij en heeft de telefoon uitstaan. Druk met haar vrije dag. Ik meld me ook op de app en laat weten waar ik uithang vandaag. Ik heb een cliëntbezoek op de planning.

De meneer in kwestie heeft pasgeleden keuzes gemaakt. En daarmee stappen gezet. Hij heeft illusies verloren en doelen bijgesteld. Een paar stappen terug, om uiteindelijk weer vooruit te kunnen. Hij was in oktober uit de ISD gekomen. Zat van het zitten, zat van mislukte behandelingen. Hij wilde een eigen huis. Want dan kwam het goed.

Dat eigen huis kwam er, maar niet vanzelf. Er werden contacten gelegd met de woningbouw. Met de gemeente. Met instanties. Met de hulpverlening. En niet onbelangrijk: met de bewindvoerder. Want een beetje veelpleger heeft een bewindvoerder. En schuldeisers. Veel schuldeisers. Schuldeisers die geld terugvorderen. Rente heffen. Deurwaarderskosten in rekening brengen en dreigen met inbeslagname van de vaak schaarse inboedel. Maar de bewindvoerder gaf toestemming. En dus ging hij. Vanuit detentie naar zijn eigen woning. Zelfstandig wonen. Met alle daarbij behorende verantwoordelijkheden.

Vrijwel meteen liep hij tegen beperkingen aan waarvoor hij zelf verantwoordelijk was.
Hij moest leven. Eten. Boodschappen doen. Hij wilde wel graag sporten. Maar sporten kost geld. En geld was nou net wat hij niet had. €30,00 weekgeld. Daar moest ie het mee doen. Daar moest ie van eten. Daar moest ie van leven. De rest van zijn inkomen ging op aan zijn schulden. Logisch ook, want wie zich brandt moet op de blaren zitten. En bij het opbouwen van een nieuw leven, horen de brokstukken van het oude. Het vergt doorzettingsvermogen, veerkracht, flexibiliteit, zelfdenkend vermogen, inzicht, moed, en persoonlijke vaardigheden om dit zelfstandig wonen vol te houden. Om niet bij de eerste teleurstelling op te geven. Om niet terug te vallen in oude patronen. Patronen die zo eigen en hardnekkig zijn dat ze moeilijk te doorbreken zijn. Zeker als je op jezelf woont.

Maar het was voor hem niet te doen. Hij was gespannen, onzeker en onrustig. Hij kon het alleen wonen niet overzien. Was eenzaam en kwam niet rond met z’n geld. Hij deed dat wat hij al die jaren hiervoor gewend was te doen; hij recidiveerde en zat binnen de kortste keren weer vast. De kloof tussen detentie en zelfstandig wonen was te groot.

En dus moest het roer om. En besloot hij de huur van zijn woning op te zeggen om zich vervolgens te laten opnemen in een meer beschermde omgeving. Waar hij elke dag zeker is van een warme maaltijd. Waar hij niet de angst hoeft te hebben dat de deurwaarders zijn inboedel in beslag nemen. Waar hij nog steeds torenhoge schulden heeft, maar waar hij in mindere mate een gevangene is van zijn eigen problemen. En van waaruit hij nu misschien eindelijk de stappen naar volledige vrijheid zal kunnen zetten.

Janinne Kraaima is reclasseringswerker bij Verslavingszorg Noord-Nederland en blogt geregeld over wat ze tijdens haar werk zoal meemaakt.